NARZĘDZIA I APLIKACJE WSPOMAGAJĄCE OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE W PRACY
Tym razem postanowiłam wziąć na tapetę bardzo istotny, jak sądzę dla wielu temat, w którym być może nie każdy wystarczająco dobrze się orientuje, a jest nim: zoptymalizowanie stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej przy komputerze, w zakresie sprzętu oraz specjalistycznego oprogramowania wspomagającego.
No właśnie… W pracy z komputerem osoby niesprawne ruchowo (i nie tylko) napotykają oczywiście na różnego rodzaju utrudnienia, a najbardziej typowe z nich związane są z ergonomią stanowiska pracy. Ergonomia ta ma służyć dostosowaniu odpowiednich warunków w miejscu pracy, które mają na celu ułatwienie wykonywanych przez nas obowiązków służbowych, zapewnienie maksymalnego komfortu pracy, jak również minimalizację ryzyka ewentualnych wypadków.
A zatem jeśli chodzi o jak najbardziej optymalne przystosowanie docelowego miejsca pracy na komputerze osobom z różnego rodzaju dysfunkcjami zdrowotnymi, takimi jak choćby często występujące ograniczenia manualne, bądź też np. problemy ze wzrokiem lub słuchem, to – z czego być może nie każdy zdaje sobie sprawę – istnieje naprawdę szeroki wachlarz narzędzi, które mogą w tej pracy dopomóc i znacząco ją nam usprawnić. Do takich podstawowych, a zarazem chyba najbardziej wszystkim znanych należą z całą pewnością udostępniane przez centrum pomocy systemu Windows w katalogu “Akcesoria” oraz podkatalogu “Ułatwienia Dostępu” i są nimi:
* Klawiatura Ekranowa; program wyjątkowo prosty w obsłudze i działający intuicyjnie. Symuluje on pracę normalnej klawiatury zewnętrznej wyświetlanej na ekranie komputera (rozmiar jej możemy dowolnie regulować), w ogromnym stopniu ułatwiając tym pracę; pisanie odbywa się bowiem za pomocą jednej dłoni lub nawet pojedynczego palca, względnie ust, tudzież chociażby czoła, na które to można założyć np. specjalną opaskę z przytwierdzonym do niej rysikiem lub po prostu zwykłym ołówkiem. Ponadto klawiatura ta może być zastosowana także w urządzeniach dotykowych, typu telefon, czy tablet.
* Następnie Narrator; tzw. czytnik ekranowy firmy Microsoft dołączany do wszystkich systemów Windows i odczytujący na głos zawartość ekranu, czyli m.in. tekst oraz wszelkie otrzymywane lub formułowane przez nas komunikaty. Narzędzie to bardzo ułatwia korzystanie z komputera osobom niewidomym lub niedowidzącym, umożliwiając wykonywanie typowych zadań bez użycia myszy.
Aplikacja pozwala odczytywać elementy wyświetlane na ekranie komputera, takie jak tekst i przyciski, oraz wchodzić z nimi w interakcję. Za pomocą Narratora można także czytać i pisać wiadomości e-mail, przeglądać Internet oraz pracować nad dowolnymi dokumentami.
* Program Lupa; który znacząco powiększa nam pole widzenia poszczególnych fragmentów ekranu, takich jak tekst, ale oczywiście nie tylko, ponieważ użytkownik sam decyduje o części wyświetlanego obrazu lub innej dowolnej treści, nakierowując ww. lupkę na wybrany przez siebie widoczny na monitorze element. Wybierając w opcjach – skądinąd niezwykle wygodny – “tryb obiektywu” otrzymujemy możliwość powiększenia obszaru wokół wskaźnika myszy, przy czym taki powiększony obszar ekranu porusza się wraz z ruchem naszego wskaźnika.
* Na koniec jest jeszcze Funkcja Rozpoznawania Mowy w systemie Windows; również niezwykle poręczna i ułatwiająca nam korzystanie z komputera.
Ponadto jeśli chodzi o osoby mające problemy ze wzrokiem, to mogą one też oczywiście spersonalizować sobie cały interfejs graficzny, czyli dostosować odpowiednio do swych preferencji chociażby wielkość czcionek systemowych, kontrast wyświetlanych na ekranie okien itp.
Tyle odnośnie kwestii, co oferują nam flagowi producenci systemów takich, jak właśnie Windows, Mac–Apple i ich zasoby, choć również Android ma dla nas na tym polu interesujące rozwiązania: np. opcję Wyszukiwania Głosowego, Tłumacz i szereg innych, których wymienić tutaj nie sposób, a które stanowią ogromne wsparcie w środowisku pracy osób z ciężką niepełnosprawnością ruchową.
Tymczasem jeżeli chodzi o inne aplikacje dostępne poprzez internet – zarówno w komputerach, tabletach, jak i smartfonach – to najbardziej popularnym spośród wszystkich jest tutaj niewątpliwie rewelacyjny „dodatek” do przeglądarki Google Translator, za pomocą którego możemy dyktować nawet bardzo długie treści i równocześnie przetwarzać je na tekst, a następnie kopiować i wklejać żądaną treść w każdym dowolnym języku, jak również na każdy wybrany przez nas język te treści tłumaczyć.
No i na koniec jeszcze tzw. wisienka na torcie… Mianowicie: urządzenia, a w zasadzie programy, spośród których pozwolę sobie wymienić choćby całkowicie darmowy „B-Link”, tudzież komunikator „System Sensor Cam”, których pomysłodawcy wychodzą naprzeciw osobom z naprawdę ciężkimi dysfunkcjami ruchowymi (np.: brakiem lub paraliżem kończyn, mimowolnymi skurczami mięśni, przykurczami etc.). Są to aplikacje, bądź raczej specjalistyczne oprogramowanie w dość prosty sposób umożliwiające danej osobie sterowanie kursorem myszki za pomocą wzroku – po prostu mrugając do kamery internetowej.
Ściślej rzecz biorąc: przy pomocy wyświetlanej na ekranie klawiatury oraz mrugania powiekami pogramy te pozwalają na wprowadzanie dowolnego tekstu, przesuwanie kursora, jak również klikanie przyciskami myszy. Bez konieczności dotykania rękami urządzeń wskazujących, potencjalny użytkownik otrzymuje więc możliwość kompleksowej obsługi większości popularnych aplikacji. Dodatkowo w B-Link’u np. można utworzyć skróty, za pomocą których łatwo uruchomimy potrzebne programy. W aplikacji tej znalazło się także miejsce na katalog ulubionych stron internetowych, dzięki czemu zamiast wpisywać każdorazowo pożądane adresy lub przesuwać kursor myszy do odpowiedniego łącza, po prostu otwieramy przeglądarkę na zapisanej w katalogu stronie.
Oprócz wyszczególnionych tu do tej pory, istnieje zapewne jeszcze całe gro innych przydatnych oprogramowań i aplikacji, jakie możemy znaleźć w zależności od indywidualnych potrzeb oraz wymagań. Aczkolwiek te, które wymieniłam powyżej należą niewątpliwie do tych najbardziej dostępnych i powszechnie nam znanych.
Cóż można by dodać tytułem podsumowania… W obliczu faktu, iż u osób z ciężkimi dysfunkcjami fizycznymi głównym problemem pozostaje wciąż jeszcze komunikacja: człowiek vs. komputer, naprzeciw któremu to wyzwaniu z coraz nowszymi i doskonalszymi udogodnieniami wychodzą na szczęście coraz lepsze, innowacyjne technologie, dzięki którym ta – jeszcze do niedawna wydająca się nie do pokonania – przepaść z dekady na dekadę, z roku na rok, a nawet z miesiąca na miesiąc sukcesywnie coraz bardziej się zmniejsza. I jest to z pewnością nie tylko wspaniała wiadomość rokująca na przyszłość, ale też dobra puenta, którą dzisiejszy temat chyba wreszcie zakończę.
Jeżeli macie natomiast jakieś własne przemyślenia, spostrzeżenia, pomysły, uwagi, czy też w ogóle jakiekolwiek komentarze – szczerze zachęcam do pisania poniżej! Temat jest bowiem bardzo rozległy i sądzę, że mimo wszystko nie zdołałam go jeszcze wyczerpać 🙂
Bogusia vel Migotk@
24 lutego 2020
2 odpowiedzi na “NARZĘDZIA I APLIKACJE WSPOMAGAJĄCE OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNE W PRACY”
Bardzo dziękuję za komentarz i w ogóle za samo przeczytanie, bądź co bądź, tak obszernego posta 🙂
Pozdrawiam ciepło i zachęcam do czytania następnych, które ukażą się wkrótce.
Z pozdrowieniami,
migotk@
Bardzo ciekawy tekst