PRACA ZDALNA – SZANSA I WYZWANIE
Współczesny świat oferuje dziś wiele rozwiązań, które niegdyś wydawały się tylko utopią lub bajkami fantastów. Szybkie podróżowanie z miejsca na miejsce, natychmiastowy dostęp do informacji, błyskawiczna komunikacja nawet z najodleglejszych miejsc na Ziemi, niwelowanie barier czasu i przestrzeni, są już codziennością dającą konkretne profity i możliwości. Jednym z nich jest tzw praca zdalna. Spróbujmy głębiej zastanowić się nad jej praktycznym wymiarem dla zwykłych ludzi i przedsiębiorstw.
Kiedy Immanuel Kant wygłaszał słynne zdanie zawsze masz traktować człowieka jako cel sam w sobie, a nie tylko środek do celu zapewne nie przypuszczał, jak mocno wyznaczy ono kierunek zmian w świadomości ludzi również na drodze dążenia do poprawy losu każdego z nas. To szeroko rozumiane dobro i potrzeba pokonywania barier dzielących człowieka od szczęścia i spełnienia – zarówno w życiu osobistym jak i zawodowym – owocowało na przestrzeni dziejów dążeniem do innowacji, rozwoju oraz egzystencjalnego bezpieczeństwa. Nieustanny postęp cywilizacyjny otwierał coraz większe drzwi realnych możliwości, usprawniając prawie każdą dziedzinę życia, włącznie ze sposobami wykonywania codziennej pracy.
Pojawienie się internetu w ostatnim okresie XX wieku zaowocowało nie tylko poprawą dostępu do informacji czy rozrywki, ale stworzyło nowy szeroki rynek pracy związany z całą branżą informatyczną oraz tymi branżami, w których znaczenie mają komputery, bądź międzyludzka komunikacja. W odpowiedzi na to zjawisko zrodziło się pojęcie i idea pracy zdalnej – czyli realizowania zawodowych obowiązków poza siedzibą pracodawcy, często w domu pracownika. Do wykonywania takiej pracy wystarczy bowiem – oczywiście obok niezbędnych umiejętności i wiedzy – posiadanie spełniającego określone wymagania techniczne komputera oraz łącza internetowego. Drugorzędne staje się miejsce, w którym aktualnie przebywamy.
Tym samym zajęcia typu wprowadzania danych do systemów komputerowych, wykonywania połączeń telefonicznych przy użyciu specjalnego oprogramowania dla branży Call Centre, pisania artykułów prasowych, prowadzenia sklepów internetowych, czy choćby studiowanie lub nauczanie stały się wykonane „na odległość”. A to tylko czubek góry lodowej możliwych zastosowań pracy zdalnej. Obok znoszenia ograniczeń związanych z przypisaniem do konkretnego miejsca wykonywania obowiązków zawodowych, pozwala ona też na zaoszczędzenie czasu traconego na dojazdy do pracy i umożliwia bardziej elastyczne dopasowanie godzin jej wykonywania do potrzeb danej firmy.
Możliwości te są szczególnie cenne dla osób dużo podróżujących lub mających problemy zdrowotne, zwłaszcza zmagających się z niepełnosprawnością fizyczną. Dla tych ostatnich praca zdalna może stanowić jedyną szansę podjęcia aktywności zawodowej. Chory uwięziony w klatce czterech ścian własnego mieszkania, którego za sprawą aktualnego stanu zdrowia nie może opuszczać, dzięki niej nie musi stracić możliwości działania. Korzystając z całego arsenału środków pomocowych zapewnianych przez współczesną technologię, nadal ma szansę być przydatnym i wartościowym pracownikiem.
Tutaj trzeba zmierzyć się z często jeszcze obecnym poglądem, że osoba dotknięta przez duży stopień niepełnosprawności fizycznej ma niewiele do zaoferowania jako pracownik. Inny rodzaj takiego podejścia sugeruje, że podjęcie pracy przez poważnie chorego niepełnosprawnego musi wynikać jedynie z litości i ulgowego traktowania go przez jakiegoś pracodawcę, a nie z jego rzeczywistych umiejętności. Nic bardziej błędnego. Bardzo poważna niepełnosprawność fizyczna nie musi zabijać kreatywności, wiedzy, wartościowych pomysłów, zdolności tworzenia czy realizowania określonych czynności.
Wystarczy sobie uświadomić, że nawet osoba przykuta do wózka inwalidzkiego, która dla pisania na klawiaturze musi posługiwać się specjalnymi programami typu „Voice Note 2”, czy korzystająca z tzw. “gadaczy” dla niewidomych, pod względem swojej kreatywności, wykształcenia i użyteczności dla firmy nierzadko jest w stanie pokonać konkurencję do danego stanowiska na drodze kompetencji i jakości pracy, bez korzystania z jakiejkolwiek taryfy ulgowej. Dziś niepełnosprawność nie oznacza już automatycznie braku wiedzy, zdolności czy posiadania innowacyjnych pomysłów w danej branży. Często wystarczy tylko stworzenie takiej osobie odpowiednich możliwości, w których jej talent i umiejętności mogłyby w pełni rozkwitnąć, właśnie w formie pracy zdalnej. Ulgowe traktowanie nie jest konieczne, wystarczy odpowiedzialne i mądre otworzenie drzwi stworzonych przez rozwój technologii.
Naturalnie zatrudnianie osób z niepełnosprawnością bywa korzystne dla firm również z finansowych powodów – przedsiębiorcy mogą liczyć na specjalne dopłaty do takiego pracownika od PFRON-u (Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych). Ponadto z wpłat na ten Fundusz zwolnieni są pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6%. Dodatkowo zwolnienie to obejmuje także podmioty niedziałające w celu osiągnięcia zysku, prowadzące działalność wyłącznie w zakresie rehabilitacji społecznej, leczniczej bądź edukacji osób niepełnosprawnych lub opieki nad osobami niepełnosprawnymi.
W efekcie środki PFRON realnie służą idei zatrudniania osób niepełnosprawnych. Wsparcie tej instytucji obejmuje dodatkowo przystosowanie miejsc pracy dla ich potrzeb. To dodatkowa zachęta, skutecznie obniżająca koszty utrzymania takich pracowników.
Wspominając o rehabilitacji, nie sposób zapomnieć o jeszcze jednym ważnym aspekcie związanym z pracą zdalną – jej niematerialnym znaczeniu dla osoby z niepełnosprawnością. Sama możliwość podjęcia pracy, wykazania się, bycia przydatnym już stanowi ogromną wartość terapeutyczną dla wielu osób zmagających się z różnymi poważnymi schorzeniami. Praca zdalna podobnie jak stacjonarna tworzy relacje międzyludzkie i zawodowe, zapewnia nawiązanie nowych znajomości – krótko mówiąc, wyciąga osoby z niepełnosprawnością ze świata choroby do świata, w którym liczą się ich dokonania, a nie problemy zdrowotne czy fizyczne ograniczenia. Zapewnia dochody i rozwija. W tym sensie stanowi właśnie tytułowe wyzwanie i szansę – na lepsze i godne życie pomimo brzemienia niepełnosprawności. W świecie biznesu oraz konkretnych finansowych zysków i strat nie są to może sprawy najważniejsze, ale warto pamiętać i o tym, jakże ludzkim wymiarze pracy zdalnej.
Stąd może trochę smucić fakt, iż według różnych szacunków obecnie w Polsce zaledwie 4% pracowników wykonuje swoje obowiązki w ramach pracy zdalnej. Proporcje te powinny jak najszybciej się zmienić również dla dobra gospodarki naszego kraju – obecnie wchodzimy w czas coraz większych problemów z dostępnością wykwalifikowanych pracowników na różne stanowiska. Praca zdalna i tutaj mogłaby stanowić cenne rozwiązanie. Pamiętajmy o tym.
Marcin vel Markus
9 marca 2020